بیماری واریس زمانی که رگها گشاد شده و دریچههای آنها ضعیف میشود به وجود میآید، در این حالت خون در بالای دریچه مذکور جمع میشود. به همین دلیل است که رگها برجسته میشوند. رگهای واریسی معمولاً در افرادی که به مدت طولانی و بدون وقفه میایستند و گردش خون در پاهای آنها ضعیف است دیده میشود همچنین رژیم غذایی نامناسب و ورزش نکردن نیز از دیگر علل ابتلا به بیماری واریس هستند. زنان معمولاً در دوران بارداری و یائسگی و به دلیل عوامل هورمونی ممکن است دچار بیماری واریس شوند. رگهای واریسی، رگهای پیچوتابدار و بزرگ شده هستند که معمولاً در پاها دیده میشوند. فشار اضافی بر رگ، به خصوص زمانی که نشستهاید یا ایستادهاید از مهمترین دلایل بزرگ شدن رگهای سطحی است، البته ممکن است عوامل وراثتی هم نقش عمدهای در ابتلا به این بیماری بازی میکنند.
طب سنتی برای درمان بیماری واریس
روغنهای حیاتی به بهبود گردش جریان خون کمک میکنند و در عین حال از التهاب رگهای واریسی نیز میکاهند. روغنهای زیر برای درمان رگهای واریسی مورد استفاده قرار میگیرند:
- روغن درخت سرو: روغن درخت سرو یکی از بهترین روغنها برای درمان مشکلات مربوط به واریس است که میتواند گردش جریان خون را افزایش داده و سیستم گردش خون را تقویت کند. مالیدن پنج قطره از روغن درخت سرو روی ناحیه مبتلا به واریس دو مرتبه در روز و به مدت چند هفته میتواند بسیار مؤثر باشد.
- روغن بابونه: بابونه مسکن است و سنگینی و ناراحتی ناشی از مشکلات رگها را برطرف میکند به خصوص وقتی آن را برای مدتی روی پای خود بمالید. روغن بابونه و روغن ارگانیک نارگیل را ترکیب کرده و قبل از خواب روی پای خود بمالید.
- روغنهای اسطوخودوس و رزماری خاصیت ضدالتهابی و مسکن دارند و میتواند علائم همراه با بیماری واریس را کاهش دهد.
- روغن آواکادو در عمق پوست نفوذ میکند، این روغن تولید کلاژن را تحریک کرده و روند بهبودی بیماری واریس را تسریع میکند.
- روغن جوجوبا به بهبود زخمها کمک کرده و تولید کلاژن را تحریک میکند. این روغن خاصیت ضدالتهابی دارد و برای درمان التهاب و در برخی موارد درد رگها به کار برده میشود.
- روغن لیمو: روغن لیمو خاصیت قابضی و مخمری دارد. این روغن باعث بهبود گردش جریان خون شده و دیواره رگها را سفت میکند بنابراین رگها تقویت میشوند.
- روغن بومادران: این روغن برای درمان رگهای واریسی بسیار عالی است زیرا گردش جزیان خون را بهبود بخشیده که میتواند خون راکد را در رگهای به حرکت درآورد.
تغذیه
برخی غذاها التهاب را کاهش داده و گردش خون را بهبود میدهند و باعث بهبودی سریعتر رگهای واریسی شده و از شکلگیری دوباره آنها جلوگیری میکنند. رژیم غذایی پر از روغنهای اشباع، قند و شکر، کافئین و غذاهای فراوریشده میتواند باعث آسیبدیدگی عروق، کاهش گردش جریان خون، مشکلات فشارخون، عدم تعادل هورمونی و افزایش وزن شود. بسیاری از این غذاها پر از سدیم بوده که باعث کمآبی بدن و تجمع سموم شده و میتواند تورم را در رگهای واریسی افزایش دهد. برخی از غذاهای ضدالتهابی که برای بهبود ظاهر رگهای واریسی میتوانند مفید باشند عبارتند از:
- غذاهای پرفیبر: فیبرها به سلامت قلب کمک کرده و برای سلامت سیستم گوارش هم مفید هستند. خوردن ۳۰ تا ۴۰ گرم فیبر در روز بهترین راه برای جلوگیری از یبوست است یبوست میتواند باعث نفخ و افزایش فشار روی رگهای اطراف شکم و پاها شود. برخی غذاهای سرشار از فیبر عبارتند از تخم چیا و تخم بذر کتان (که سرشار از امگا ۳ بوده که ضدالتهاب است)، سبزیجات، میوههای تازه و غلات جوانهزده.
- غذاهای انتی اکسیداندار: آنتیاکسیدانها مانند فلاوونوئیدها (در توتها)، ویتامین C و ویتامین E (هر دو در سبزیجات سبز و مرکبات یافت میشوند) میتوانند به تقویت رگها کمک کرده، التهاب را کاهش داده و سلامت عروق را افزایش دهند. ویتامین E در پیشگیری از لخته شدن خون مؤثر بوده و مانند یک رقیقکننده طبیعی خون عمل میکند که برای سلامت قلب مفید است. ویتامین C یک عامل ضدالتهابی بسیار قوی است که برای سلامت پوست هم بسیار خوب است.
- غذاهای سرشار از منیزیم: تجمع خون، مشکلات فشار خون و گرفتگی عضلات پا (مانند سندرم پاهای بیقرار) علائم هشداردهنده در مورد وجود مشکلات الکترولیتهای بدن مانند پتاسیم و منیزیم هستند. برای رهایی از این علائم، سبزیجات با برگ سبز، آواکادو، موز، سبزیجات چلیپایی و سیب زمینی شیرین مصرف کنید.
- غذاهای پر ادویه و تند: غذاهای پر ادویه مانند فلفل یا کاری به گرم شدن بدن کمک کرده و جریان خون را به گردش درمیآورند، آنها را برای بهبود گردش خون و حتی کنترل وزن و اشتها به غذاهای خود اضافه کنید.
- سرکه سیب: سرکه سیب گردش خون را در دیواره رگها بهبود بخشیده و خاصیت ضدالتهابی دارد. بسیاری از مردم متوجه میشوند که مصرف سرکه سیب باعث کاهش تورم رگهای واریسی میشود و ظاهر این رگها را پس از چند هفته بهبود میدهد.
- عصاره هسته انگور: دانه کوچک میان انگور حاوی مواد آنتیاکسیدانی شامل چند نوع فلاوونوئید، اسید لینولئیک و ویتامین E است. الیگومریک پروآنتوسیانیدین یکی از آنتیاکسیدانهای قوی است که خاصیت واسوپروتکتیو آن بسیار مشهور است و از آسیب رادیکالهای آزاد به دیواره رگهای خونی جلوگیری میکند. این مواد همچنین شکلگیری کلاژن، پروتئینی که باعث حفظ خاصیت ارتجاعی بافت همبند و تقویت دیواره عروق خونی میشود را افزایش میدهد. همچنین این مواد از نشت مایعات از عروق و در نتیجه تورم پاها جلوگیری میکند. شما میتوانید هسته انگور را پودر کرده و مصرف کنید یا عصاره تجاری آن که حاوی حداقل ۹۵ درصد او پی سی است را تهیه کنید. روغن هسته انگور همچنین سرشار از پروآنتوسیانیدین است و میتواند به صورت خوراکی یا موضعی مصرف شود تا درد و تورم را کاهش داده و دیواره رگها را تقویت کند.
تغییرات سبک زندگی
اگر دچار لختگی خون، درد یا زخمهای پوستی هستید ممکن است پزشک، به کارگیری روشهای درمانی کم تهاجمی را به جای تغییرات سبک زندگی یا در کنار آن به شما توصیه کند.
استفاده از جورابهای مخصوص واریس
استفاده از جورابهای مخصوص واریس باعث میشود که خون جمع شده در پا، ساق پا یا مچ پا در جهت درست جریان یابد. پزشک ممکن است استفاده از جورابهای مخصوص واریس که با پارچههای کشبافت ساخته شدهاند را به شما توصیه کند. این جورابها فشارهای متفاوتی به قسمتهای مختلف پای شما وارد میکنند تا خون در سیاهرگهای پای شما جریان یابد.
بالا نگه داشتن پاها
بالا نگه داشت پاها در زمانهایی که نشستهاید باعث میشود که فشار از روی سیاهرگهای پای شما برداشته شده و جریان خون افزایش یابد. پاهای خود را روی یک چهارپایه قرار دهید و از چهارزانو نشستن خودداری کنید.
به طور منظم ورزش کنید
اگر شما منعی برای ورزش کردن نداشته باشید ممکن است پزشک به شما توصیه کند که فعالیتهای ورزشی خود را افزایش دهید تا گردش جریان خون در پاهای شما افزایش یابد. پزشک ممکن است انجام فعالیتهایی نظیر پیادهروی یا دوچرخه سواری را به مدت ۳۰ دقیقه در ۵ روز از هفته به شما پیشنهاد دهد. برخی ورزشها مانند وزنهبرداری، دو مسافت و یوگا ممکن است باعث وارد آمدن فشار به وریدهای شما شوند. این ورزشها ممکن است باعث جمع شدن خون شوند بنابراین ممکن است پزشک به شما بگوید که از انجام دادن این فعالیتها خودداری کنید.
ایستادن با نشستن به مدت طولانی باعث جمع شدن خون در وریدهای پا میشود و ممکن است علائم واریس را تشدید کند. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که در هنگام نشستن یا ایستادن، هر از چند گاهی پاهای خود را حرکت دهید تا خون در جهت درست جریان یابد.
از خوردن نمک پرهیز کنید
نمک یا سدیم باعث احتباس آب در بدن شده و با واریس ارتباط دارد. وجود مایعات زیاد در پاها ممکن است باعث تورم آن و فشار آمدن به سیاهرگهای پا شود.
حفظ وزن سالم
چاق بودن و اضافه وزن داشتن ممکن است باعث فشار آمدن به سیاهرگهای لگن و پا و در نتیجه ابتلا به واریس شود.
از پوشیدن لباسهای تنگ و کفشهای پاشنه بلند خودداری کنید
پوشیدن لباسها، کمربندها، فرم دهندههای بدن، جورابهای کشی زانو و حتی کمربندهای محکم باعث محدود شدن جریان خون از پا به سمت قلب و انباشتگی خون میشود.
استفاده از کفشهای پاشنه بلند به مدت طولانی نیز ممکن است باعث محدود شدن گردش جریان خون در پاها و تشدید علائم واریس شود. برای حفظ گردش خون در جهت درست از کفشهایی که پاشنه کوتاهتر دارند استفاده کنید.
مرطوب کردن پوست
پوست از بدن شما که شامل عروق پاها نیز میشود محافظت میکند. استفاده روزانه از کرمهای مرطوبکننده، خشکشدگی و ترکخوردگی پوست را بهبود بخشیده و سلامت پاهای شما را افزایش میدهد.
آیا واریس یک بیماری جدی است؟
در بیشتر موارد، واریس موجب مشکلات و نگرانیهایی در مورد ظاهر و زیبایی افراد میشود. به طور کلی اگر هیچ گونه درمانی روی رگهای واریسی صورت نگیرد، آنها بدتر میشوند. افرادی که برای درمان واریسشان اقدامی نمیکنند، بیشتر ممکن است به مشکلات زیر مبتلا شوند:
- خارش مداوم
- ایجاد لکههای پوستی در اطراف مچ پا
- زخمهایی در ناحیهی مچ پا یا زخمهای باز
- درد
- ورم
- گرفتگی
- مچ پا
- درد تیر کشنده
- احساس سنگینی یا خستگی
- بیقراری (احساس گزگز، خارش یا سوزش) در پاها
اگر واریس درمان نشده باقی بماند، چه اتفاقی میافتد؟
بیشتر افراد مبتلا به واریس دچار عارضهای نمیشوند. نمیتوان پیش بینی کرد که چه کسانی دچار مشکلات و عارضه میشوند. اندازهی رگ واریسی، به بروز عوارض و مشکلات ربطی ندارد، اما مدت زمان ایجاد رگ واریسی به این مشکلات مربوط میشود. این عوارض میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- ترومبوفلبیت سطحی – در این شرایط ، ورید واریسی شده ملتهب و تحریک میشود. یک لختهی خون معمولاً در ورید وجود دارد.
- خونریزی – حتی با یک آسیب جزئی، واریس ممکن است با خونریزی همراه باشد. از آنجا که ورید تحت فشار زیادی قرار دارد، خونریزی میتواند بسیار زیاد باشد.
- اگزمای ناشی از واریس وریدی – ممکن است پوست اطراف ورید، خشک و بسیار خارشدار شود.
- لکهی پوستی ناشی از واریس وریدی – این شامل لکههای قهوهای در پوست اطراف مچ پا میباشد. این لکهها به دلیل نشت مقدار کمی خون از رگها به پوست است.
- زخم وریدی – زخمهایی در مچ پا یا زخمهای باز
- تورم خفیف در پایین پاها
- لخته شدن گاهبهگاه خون در رگها
- ایجاد عفونت در ورید
آیا نشستن طولانی باعث تشدید واریس میشود؟
در حالی که اکثر افراد فکر میکنند که واریس به خاطر ایستادن طولانی مدت ایجاد میشود زیرا زیاد ایستادن باعث وارد شدن فشار به پاهای ما میشود، اما این عارضه میتواند به دلایل دیگری نیز ظاهر شود. اگرچه گاهی اوقات نشستن میتواند تا حدی درد را تسکین دهد، اما اغلب یک عامل تشدید کننده برای این وضعیت است.
گاهی اوقات تنها کاری که برای کاهش احتمال ابتلا به واریس باید انجام دهیم این است که به پاها استراحت بدهیم. یکی از سادهترین راهها برای این کار، پیدا کردن یک صندلی راحت و لم دادن و کشیدن پاها بر روی آن است. پاهایتان به این استراحت نیاز دارند!
شاید این جمله را شنیده باشید، “نشستن طولانی مدت برابر است با سیگار کشیدن”، بنابراین مراقب باشید که برای طولانی مدت در یک جا در حالت نشسته نباشید. این کار بزرگترین عامل کمک کننده در مشکلات عروقی در سیستم گردش خون است، بنابراین شما باید هراز چند گاهی برای مدتی از جایتان بلند شوید و کمی تحرکت داشته باشید.
در بعضی موارد، نشستن می تواند به کاهش فشار کمک کند، اما انجام این کار برای مدت زمان طولانی در واقع به شما آسیب میرساند. خون میتواند در اطراف مچ پا و ماهیچههای ساق پای شما جمع شود و باعث میشود که آنها دردناک و متورم شوند. در فواصل زمانی مشخصی کمی حرکت کرده و استراحت کنید.
آیا روی هم انداختن پاها باعث واریس میشود؟
پزشکان اعتقاد دارند که روی هم انداختن پاها ممکن است باعث بروز مشکلاتی در عروق و گردش خون گردد زیرا سبب محدود کردن و فشرده شدن وریدها در جایی در پشت زانوها میشود. بنابراین این کاری که شما برای راحتی خود میکنید، بیشتر ضرر دارد تا فایده. بهتر است فقط کف پاهایتان را صاف روی زمین قرار دهید یا همانطور که قبلاً گفتیم، آنها را بالاتر از سطح زمین (روی جسمی استپ مانند) قرار دهید.
آیا ترک سیگار در درمان واریس اثری دارد؟
سیگار کشیدن خطر ابتلا به بسیاری از بیماریها از جمله اختلالات وریدی را تا حد زیادی افزایش میدهد. از آنجا که استعمال دخانیات تقریباً به تمام اعضای بدن آسیب میرساند، جای تعجب نیست که باعث آسیب به عروق خونیتان نیز خواهد شد. به طور مثال، کشیدن یک سیگار میتواند تا سه ساعت رگهای زیر روی انگشتان پاهایتان را مسدود کرده و جریان خون به آنها را بسیار محدود کند.
مواد شیمیایی موجود در سیگار عوارض جانبی زیادی روی رگهای خونی شما دارد. به طور مثال، نیکوتین با تنگتر کردن و سخت کردن شریانها، خطر لخته شدن خون را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد، در حالی که سایر مواد شیمیایی آن میتوانند خون را غلیظتر کرده و مانع از جریان اکسیژن شوند. در نتیجه گردش خون در بدن کاهش مییابد و احتمال انسداد رگها را افزایش میدهد. اگر وریدهای واریسی در بدون درمان باقی بمانند، میتوانند جریان خون کافی به قلب را محدود کنند که این امر میتواند منجر به زخم و جراحت در وریدها شود.